Ισλανδία: Η ζωή μετά την πτώχευση

Με αξιοπρέπεια και χιούμορ οι Ισλανδοί αρνούνται να πληρώσουν τα σπασμένα τραπεζιτών και κυβερνήσεων



Πολλοί γνωρίζαμε την Ισλανδία χάρη στη σκοτεινή μούσα Μπγιορκ, τους Σίγκουρ Ρος, άντε και τις «παγωμένες» αλλά γεμάτες χιούμορ και ανθρωπισμό ταινίες του Μπαλτασάρ Κορμακούρ, του Νταγκούρ Κάρι και των άλλων σπουδαίων νεαρών σκηνοθετών του ισλανδικού σινεμά. Μετά, τον Οκτώβρη του 2008, μάθαμε ότι η Ισλανδία, εκτός από παγετώνες, θερμοπίδακες και αμέτρητα ενεργά ηφαίστεια, τα οποία συγκροτούν ένα από τα πιο εντυπωσιακά τοπία στον κόσμο, διέθετε και μια αδηφάγο τραπεζική ελίτ. Αλόγιστα δανειζόμενοι και δανείζοντες, αυτοί οι κοστουμαρισμένοι μάνατζερ κατάφεραν σε μικρό διάστημα να φαλιρίσουν μια φαινομενικά πλούσια και ευνομούμενη χώρα χάρη στην ένοχη ανοχή των κυβερνώντων της. Η οικονομία κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους, τα σπίτια τους, τα αλιευτικά τους σκάφη. Το νόμισμα κόπηκε στη μέση από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις και οι τιμές των προϊόντων εκτοξεύθηκαν στα ύψη. Χιλιάδες πολωνοί και άλλοι ανατολικοευρωπαίοι οικονομικοί μετανάστες επέστρεψαν άρον άρον στις πατρίδες τους: Τι ψωμί να βγάλεις σε μια κατεστραμμένη οικονομία; Η αισιοδοξία όμως δεν λείπει από τη μικρή νησιωτική χώρα. Υπάρχει ζωή και μετά την οικονομική καταστροφή, διατρανώνουν οι κάτοικοί της. Με αξιοπρέπεια και με χιούμορ. Και με τη βεβαιότητα ότι δεν ευθύνονται οι ίδιοι για την ασυδοσία άλλων.

Λονδίνο, Άμστερνταμ και Βερολίνο, από κοντά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μαζί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αξιώνουν από τους Ισλανδούς πολίτες να πληρώσουν δισεκατομμύρια ευρώ στους 450.000 βρετανούς, ολλανδούς και άλλους ξένους καταθέτες που έχασαν τις επισφαλείς οικονομίες τους όταν το «ταχύπλοο» των ισλανδικών τραπεζών, ιδίως η διαδικτυακή «φούσκα» Ιcesave, προσέκρουσε σε παγόβουνο. Και βούλιαξε σαν Τιτανικός.

Το προπερασμένο Σαββατοκύριακο στο μακρινό Ρέικιαβικ έβρεχε καταρρακτωδώς και φυσούσε αέρας παγωμένος, ακόμη και για τους πιο σκληροτράχηλους Ισλανδούς. Οι απόγονοι των Βίκινγκς όμως αψήφησαν το κρύο και τις απειλές και πήγαν ομαδικά στις κάλπες για να πουν «Όχι», με ένα απίστευτο 93%, στους (κατά γενική ομολογία επαχθέστατους) όρους αποζημίωσης των βρετανών και ολλανδών καταθετών για την οποία είχε δεσμευθεί η κυβέρνησή τους. Το «Ναι» πήρε μόλις 1,8% - ακόμη και τα λευκά ήταν περισσότερα.

«Το "Όχι" μας δείχνει ότι δεν πιστεύουμε στην κοινωνικοποίηση του χρέους των ιδιωτών. Δείχνει ότι είναι πλέον καιρός η Βρετανία να μας αντιμετωπίσει ως κυρίαρχο κράτος και όχι σαν αποικία της. Και ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιούν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να μας εκβιάζουν για την υπόθεση "Ιcesave"» τονίζει η αριστερή βουλευτής Μπιργκίτα Γιονσντοτίρ.

Ούτε την Ευρώπη βλέπουν πια σαν σωτήρα, ιδίως μετά το χρηματοπιστωτικό δράμα της Ελλάδας. «Τα ψάρια μας είναι το μόνο που μας έχει απομείνει τώρα που οι τράπεζές μας κατέρρευσαν και τα μεγάλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέλουν να μας τα πάρουν κι αυτά!» λέει οργισμένος ένας ταξιτζής, ο Χέλγκι Γιόνσον.

Στις απειλές των κυβερνώντων πως αν πουν «Όχι» θα γίνουν... «Κούβα του Βορρά» απαντά με χιούμορ μια 22χρονη φοιτήτρια, η Ελισαμπέτ Ρουν Σιγκουρντοτίρ, πίνοντας τον καφέ της σε ανοιχτό(!) καφενείο του Ρέικιαβικ. «Και λοιπόν; Στη χειρότερη περίπτωση, σε 20 χρόνια θα γίνουμε πράγματι σαν την Κούβα, με παλιά αυτοκίνητα στους δρόμους. Μόνο που τα δικά μας παλιά αμάξια θα είναι Range Rover!» λέει χαμογελώντας. Οι απειλές είχαν λοιπόν το εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα. Και τώρα η Ισλανδία των 320.000 κατοίκων προκαλεί πονοκεφάλους, ανάβει φωτιές. Τι θα συνέβαινε, αλήθεια, αν αυτοί οι ανυπότακτοι απόγονοι των Βίκινγκς βρουν μιμητές, αν οι πολίτες και άλλων χωρών αρνηθούν να πληρώσουν τα σπασμένα των τραπεζών ή τα χρέη που στοιβάζουν εν ονόματί τους οι διαπλεκόμενες κυβερνήσεις τους; Μήπως έχουμε όλοι μέσα μας έναν... Βίκινγκ και δεν το ξέρουμε;

«Οι Ισλανδοί έγιναν οι πρώτοι στον κόσμο αντάρτες ενάντια στην ιδέα ότι οι πολίτες πρέπει να πληρώσουν τον λογαριασμό μιας ανεξέλεγκτης ιδιωτικής τράπεζας» έγραψε χαρακτηριστικά η Ροβένα Μέισον στη βρετανική εφημερίδα «Daily Τelegraph».

Αυτή η λαϊκή εξέγερση παρακολουθείται με άγχος από πολλές υπερχρεωμένες κυβερνήσεις στην Ευρώπη, οι οποίες φοβούνται μήπως αυτή η άρνηση γίνει «μεταδοτική».